ESKİ UYGARLIKLARDA BİLİM: MISIR ve MEZOPOTAMYA Sayfa 1

<%@ Language=VBScript %> ESKİ UYGARLIKLARDA BİLİM: MISIR ve MEZOPOTAMYA Sayfa 1

Sayın Nadir ELÇİ'ye gönülden teşekkürlerimizle,

ESKİ UYGARLIKLARDA BİLİM:
MISIR VE MEZOPOTAMYA

GİRİŞ

Eski uygarlıklarda bilim söz konusu olunca akla ilk olarak Mısır, Mezopotamya ve Yunan bilimleri gelir. Bunlar içinde eskilik bakımından Mısır ve Mezopotamya bilimleri ilk sırada yer alır. Eski Mısır ve Mezopotamya ilmi bilgileri, tarihî vesikalara dayanarak inceleyebildiğimiz ve tanıdığımız en eski örnekleri oluşturur. Günümüzde bilim tarihini inceleyenler, hangi yolu takip ederlerse etsinler, sonunda karşılarına Mısır ve Mezopotamya çıkar.

Eski çağlarda Hindistan, Çin, Aztek ve İnka medeniyetlerinde de önemli ilmî çalışmalar olduğu biliniyor. Ancak, günümüz ilmiyle bunlar arasındaki devamlılık, sadece belirli birtakım konularla sınırlı kalıyor.

Mısır ve Mezopotamya ilimleri ise Yunanlılar yoluyla, ortaçağ İslâm Dünyası ve yine ortaçağ Batı uygarlıkları aracılığıyla, Avrupa yeniçağ ilminin temelini oluşturmuştur.

Mısır ve Mezopotamya medeniyetleri, M.Ö. 3000 yılından daha öncelere gitmektedir. Ancak, bunların bilim faaliyetlerine ait en eski belgeler M.Ö. 2000 yılına kadar ulaşmaktadır. Bu durumda, bu belgeleri başlangıç olarak değil, daha önceki yıllarda geliştirilmiş bilimin sonuçları olarak kabul etmemiz gerekmektedir.

TARiHÇE

M.Ö. 3000 yılından önce başlayan eski Mısır tarihi, 333 yılında Büyük İskender'in Mısır'ı imparatorluğuna ilhak etmesiyle sona ermiştir.

Eski Mısır, Hiksus’lar (1700 - 1580), Asur’lular (715 - 663) ve İranlıların (525 - 404) istilâları dışında devamlı, istikrarlı ve uzun bir tarihe sahip bulunuyor. Bunda şüphesiz Mısır'ın büyük çöller ve denizlerle çevrili olması önemli rol oynamaktadır.

Evet, eski Mısır'da siyasî tarih M.Ö. 333' de son bulmuştur ama, eski Mısır, Yunan ve Roma imparatorlukları zamanında da çok önemli bir bilim merkezi olma hüviyetini devam ettirmiştir.

Mısır'dan da eski olan Mezopotamya tarihinde ise, birbiri peşi sıra başka başka kavimlerin egemenlik durumuna geçtikleri görülüyor. Bu da Mezopotamya'nın kıtaların birleşme noktasında ve geçiş yolu üzerinde bulunmasından kaynaklanıyor.

Mezopotamya medeniyetinin kurucusu olarak Sümerliler biliniyor. Ancak, araştırmacı tarihçiler, Sümerlilerin ana yurdunun Mezopotamya olmadığını söylüyor. Asıl yurtları henüz bilinmeyen Sümerlilerin M.Ö. 3000 yılında Mezopotamya'ya geldiklerinde burada oldukça gelişmiş bir uygarlıkla karşılaştıkları sanılıyor. Sümerlilerin buna rağmen, Mezopotamya medeniyetinin kurucusu olarak adlandırılmaları, bu medeniyeti çok ileri götürmüş olmalarından kaynaklanmaktadır.

Mezopotamya'da hakimiyet kuran kavimler kronolojik olarak şöyle sıralanıyor: Sümerliler (3000-2400), Akadlar (2400-2100), tekrar Sümerliler (2100-1900), Eski Babil Devri ((1900-1650), Hint-Avrupa Kavmi Kaslar (1650-1300), Asurlular (1300-700), Yeni Babil Devri (700-540), İranlı Ahamanişler (540-330), Büyük İskender (330-312) Selökidler (312-M.S.104), İranlı Partlar (104-226), Sasaniler (226-630)ve arkasından İslâm hakimiyeti.

MISIR VE MEZOPOTAMYA'DA BİLİM

Her biri üç biner yıldan uzun sürmüş bu iki temel uygarlığa ait bilgiler, bu güne kadar yazılan kütüphaneler dolusu kitaplara sığdırılamamışken, burada bunlar hakkında detaylı bilgiler aktarmak bir yana, sadece yazılan kitapların, eserlerin dökümünü yapmanın bile olanağı yoktur.

Bu nedenle biz burada sadece, her iki uygarlığın ne kadar inanılması güç büyüklükte olduğunu kanıtlayacak birkaç ilginç bilim damlasıyla yetineceğiz .

Devamı

SAYFA> | 1 | 2 | 3 |