|
|
|
| Ana Sayfa | Hatırladıklarım | Fener | Pınar | Turizm | Medya | Linkler | Arşiv | Bize Ulaşın |
H e r m e s ' i n E s e r l e r i ( C o r p u s H e r m e t i s u s ) :
Hermes'in eserleri hakkında ilk bilgileri, Neoplatonizmi metafizik, theolojik bir sistem haline getiren Porphyrios'un Suriyeli öğrencisi Jamblichos'tur (M.S. 300). Yazarın vermiş olduğu bilgilere göre Hermes'in eserlerinin sayısı 36525'tir. Yine aynı yazar başka bir yerde eserlerin sayısını 20 bin olarak vermiştir. Lactantius ise, Hermes'in eserlerinin sayıca çokluğundan söz etmiş ancak somut bir sayı anmamıştır. İskenderiyeli Clemens (Clemens von Alexandria, MS. 150-215) Hermes'in eserlerinin sayıca Eski Mısır diniyle ilgili olduğunu yazmaktadır. Yazar bu münasebetle Eski Mısır dini törenleri hakkında bilgi de vermiştir: Clemens'in yazdığına göre, törenin ön safında müzik sembolleri taşıyan bir rahip yer alır. Bu rahip Hermes'in tanrılara okunan ilahileri içeren iki kitabını ezberlemiştir. Onu bir başka rahip izler. Bunun da elinde Astronominin sembolü olan bir hurma dalı vardır. Hermes'in Astronomi ile ilgili olan güneş ve ayın ışıkları, güneş ve ayın doğuşları ile ilgili bilgiler vardır ve bu rahip bu bilgileri tören esnasinda sürekli tekrarlar. Ondan sonra gelen rahip ise kutsal katiptir. Başında tüyler elinde de kamış kalem ile mürekkepten oluşan bir yazı takımı taşır. Bu rahibin görevi Hiyeoroglif kitapların (Kosmografya, Coğrafya, güneş ve ay sistemleri, beş gezegen ve Mısırın topografyası ile ilgili kitaplar) hepsini ezbere bilmektir.
İskenderiyeli Clemens'in vermiş olduğu bilgilere göre Hermes'in önemli olan kitaplarının sayisi 42'dir. Bunlardan 36'sı Mısırlıların bütün felsefelerini içerir ve yukarıda adları anılan rahipler tarafından ezberlenirler. Geriye kalan 6 kitap da taşıyıcıları olan rahipler tarafından aynı şekilde ezbere bilinirler. Bu altı kitap vücudun yapısı, hastalıklar, organlar, ilaçlar, oftolmoji ve diğer tıbbi bilgiler içerirler.
Clemens'in belirttiği gibi bu kitaplar Eski Mısır ile ilgilidir. Hem din ve felsefe hem de dil olarak. Günümüze kadar gelmiş olan Hermes'e atfedilen iki önemli eser vardır: Bunlar, "Poemander" ve "Asclepsius"tur. Poemander'in sözlük anlamı 'Shepherd of man' yani "insanların çobanı"dır. Bu iki kitap Yunanca olup fikir olarak Platon'un felsefesiyle benzeşirler. Jamblichos'a göre Hermes'in eserleri Eski Mısır dilinden Yunan felsefesine aşina olan kişilerce Yunancaya çevrilmişlerdir. Ancak adı geçen kitaplar üzerinde yapılan incelemeler bunların tercümeden daha çok asıllarının Yunanca olduğu intibasını uyandırmaktadır. Patrisius, Hermes'in çok eskiye dayandığını ve bu faraziyeden hareketle şu sonuca varmaktadır: Yunanlıların bütün felsefe sistemleri, yani Pythagoras'in mistik matematiği, Platon'un ettiği ve Theolojisi, Aristotalesin ve Stoikacıların fizik teorileri Hermesin kitaplarına dayanmaktadır. Yazarın bu iddiasi aslında oldukça mantıklı bulunmaktadır. Çünkü eğer Hermetik kitaplar (Corpus Hermeticus) Yunan felsefesinin ürünü değilse, Yunan felsefesi Hermesin ürünü olmalıdır. Hermes hakkında ilk bilgileri aktaran Yazar Lactantius'tur. Onun Hermesin eserlerinden yapmış olduğu alıntıların bazılarını bugün elde bulunan Hermese atfedilen eserler doğrulamaktadırlar. Filozof Plutarch'ın Hermes'in eserleri hakkında aktardığı bilgileri günümüz bilim adamları ciddiye almamakta, onları kulaktan dolma bilgiler olarak nitelendirmektedir.
H e r m e s D o k t r i n l e r i :
Hermes'in çok çeşitli doktrinleri vardır. Günümüz bilim adamları bu doktrinlerin hepsinin aynı kafadan çıkmış olmalarını şüpheyle karşılamaktadırlar.
Hermes "Tanrı her şeyi yaratır, ancak 'kötülüğü' yaratmamıştır" demektedir. Hermes'in tekrarladığı bir düşünce de "Cosmos"un tanrının oğlu olduğudur. Hermes, bir taraftan "insan ruhu, aklı olmayan hayvanın bedenine giremez" demekte, ancak diğer taraftan da "ruhun kötülüğü devam ederse, o zaman seyrettiği yolu gerisin geriye sürdürerek ta sürüngenlere kadar dolaşır." Bu iki düşünce arasında açıkça bir çelişki vardır.
A s k e t i k P r e n s i p ( z ü h d ) :
Hermes, "kendini seven kişi,' bedeninden nefret etmelidir" demekte, ancak başka bir yerde de evlenmenin gerekliliğinden ve aile kurumunun yüceliğinden söz etmektedir. Hermes, sık sık tanrının oğlundan bahseder. Hermerik öğreti ile Hıristiyanlık arasindaki benzerlikleri yüzeysel bulan bilim adamları varsa da, bugün İsa'nın Tanrı'nın oğlu olduğuna dair Hıristiyan öğrerisini Eski Mısır'a geri götürenler de vardır. (Bknz. Emma Brunner-Traut, Gelebte Mythen. Darmstadt 1981 "Pharao und Jesus a/s Gottes sohn'). Hermes'e göre, bazen tanrının oğlu Nus'tan türemiş olan "Logos", bazen de Tanrı'nın oğlu bir insandır. Ancak o bildiğimiz bir insan değil "ebedi" (aenian) bir insandır. Çünkü o tıpkı babası gibidir. Bu Nus'un cinsiyet aspektinin oluşu anlaşılması zor da olsa, onu bi-seksüel yapmaktadır. Bazen de Platon'da olduğu gibi, tanrının oğlu "her şeyi hisseden" evrendir. Hermes, güneşi açıkça tanrının oğlu olarak nitelendirmiyor, bunun yerine güneşi ikinci bir tanrı olarak anmaktadır. Kimi bilim adamları Hermetik kitapları Hıristiyan olmayan yani pagan-Gnostizm veya Gnostik eski Hıristiyanlık olarak nitelendirmeyi daha uygun bulmaktadırlar.
Kötülük: Hermesin kötülük ile ilgili görüşleri de çeşitlidir: Bir taraftan "ruhun her kötülüğü sefahattan kaynaklanır" demekte, diğer taraftan başka bir yerde de "beden kötülüğün kaynağı" olarak gösterilmektedir. Yine Hermes'e göre "bedeni sevmek ölüm sebebidir". Bir başka yerde de "iyilik" ve "tutku birbirinin zıddıymış gibi gösterilmektedir. Hermes, "tutku" tıpkı "demirin üzerindeki pas gibidir" yani onun parlaklığını, gerçek yüzünü örter, demektedir. Bütün bunlar belki de sonuçta aynı noktada kesişmektedir: Kötü düşünceler "daimon (cin ' veya Aselepsius'ta yazıldiğı gibi "kara melekler' tarafından insanlara musallat edilmektedir. Bu düşünce Yunanistan'dan daha çok Iran'ı akla getirmektedir. Hermes'e göre kötülük her ne şekilde ortaya çıkarsa çıksın tanrı tarafından yaratılmamıştır. Kötülük yalnız dünyaya aittir. Kötülüğü bütün cosmos'a (evren) mal etmek küfür olur, tanrıya saygısızlıktır. Yine Hermes'e göre dindar insan kötülüğü iyiliğe dönüştürmeye muktedirdir.
|
|
|
| Ana Sayfa | Hatırladıklarım | Fener | Pınar | Turizm | Medya | Linkler | Arşiv | Bize Ulaşın |